Πώς η εταιρική κουλτούρα επηρεάζει την παραγωγικότητα
Τι συναισθήματα μας ξυπνά η πρόταση “η οργανωσιακή κουλτούρα είναι ζήτημα ζωής και θανάτου”; Σε μία πρώτη ανάγνωση ενδέχεται να μας μοιάζει υπερβολική, οι έρευνες της επιστημονικής κοινότητας όμως φαίνεται να την υποστηρίζουν.
Τι είναι η οργανωσιακή κουλτούρα
Η οργανωσιακή κουλτούρα συχνά ορίζεται ως “ο τρόπος που γίνονται τα πράγματα εδώ”. Όπως η κοινωνική κουλτούρα περιλαμβάνει τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις και τον τρόπο συνύπαρξης και συνδιαλλαγής των μελών της, έτσι και η εταιρική κουλτούρα περιλαμβάνει τους τυπικούς και άτυπους κανόνες που διαμορφώνουν την καθημερινή πραγματικότητα.
Εάν οι αξίες, το όραμα και το mission statement μιας εταιρείας σκιαγραφούν το πλαίσιο στο οποίο επιθυμεί η επιχείρηση να λειτουργεί, η κουλτούρα χρωματίζει όλο το διαθέσιμο πεδίο εντός αυτού του πλαισίου.
Εάν όλα αυτά αποτελούν τα θεμέλια και την κορυφή αυτού που η επιχείρηση “χτίζει”, τότε η κουλτούρα αποτελεί τη σκάλα που επιχειρεί να τα συνδέσει.
Υγιής και ανθυγιεινή κουλτούρα
Ας σκεφτούμε για παράδειγμα μία εταιρία που πρεσβεύει και επιβραβεύει την καινοτομία. Η γνώση αυτή από μόνη της δίνει μία αφηρημένη εικόνα της αξίας και του οράματός της. Τι συμβαίνει όμως με την πραγματική αίσθηση της εργασίας σε αυτήν; Μπορούμε αμέσως να σκεφτούμε δύο εκ διαμέτρου αντίθετα σενάρια.
Στο υγιές σενάριο, υπάρχει ένα σύνολο ανθρώπων που λειτουργεί ως ομάδα. Συνεργάζονται αρμονικά, χαρακτηρίζονται από ενσυναίσθηση και επιλέγουν συνειδητά να επενδύουν στην κοινή μάθηση και την εξέλιξή τους, συζητώντας χωρίς φόβο τα λάθη και τις δυσκολίες τους.
Στο ανθυγιεινό, υπάρχει ένα σύνολο ανθρώπων όπου επικρατεί η μονάδα. Φοβούνται ότι η εξέλιξή τους θα επηρεαστεί από τυχόν λάθη, ανταγωνίζονται για προσωπική αναγνώριση, αγχώνονται για τα δικά τους αποτελέσματα και δεν εμπιστεύονται τους συνεργάτες τους.
Το επίπεδο υγείας της εταιρικής κουλτούρας λοιπόν φαίνεται αλληλένδετο με τη συνολική εργασιακή εμπειρία και ευεξία.
Η κουλτούρα ως δείκτης υγείας των εργαζομένων
Όπως είδαμε μέσα από το παράδειγμα, η ανθυγιεινή κουλτούρα χαρακτηρίζεται από στρες και υψηλή πίεση για απόδοση μέσω έμφασης στο εγώ. Πρόκειται για ένα μοντέλο που ίσως επιφέρει βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα. Σε μακροχρόνια όμως βάση, αποδεικνύεται ότι οι συνθήκες αυτές δεν έχουν βιώσιμο χαρακτήρα.
Το υψηλό επίπεδο στρες στην εργασία συνδέεται με προβλήματα υγείας των εργαζομένων, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Πιο συγκεκριμένα, σχετίζεται με:
το 60%-80% των εργασιακών ατυχημάτων
το 80% των ιατρικών επισκέψεων
550 εκ. ημέρες εργασιακών απουσιών ανά έτος (ΗΠΑ)
προβλήματα μεταβολισμού
καρδιαγγειακές παθήσεις
Η κουλτούρα ως δείκτης υγείας της επιχείρησης
Όσο πιο ανθυγιεινή η κουλτούρα μιας εταιρίας, τόσο πιο χαμηλή η ευεξία και η εργασιακή δέσμευση των εργαζομένων. Αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στη συνολική απόδοση και τα αποτελέσματα της επιχείρησης, καθώς η έρευνα δείχνει ότι οδηγεί σε:
37% περισσότερες αδικαιολόγητες απουσίες
60% περισσότερα λάθη
18% χαμηλότερη παραγωγικότητα
16% λιγότερη κερδοφορία
50% περισσότερες εθελοντικές αποχωρήσεις
65% χαμηλότερη τιμή μετοχής σε βάθος χρόνου
Κουλτούρα και εργασιακό wellbeing
Πολλές εταιρίες έχουν προσπαθήσει να βελτιώσουν την εργασιακή εμπειρία, επενδύοντας σε προνόμια όπως οι χώροι αναψυχής, τα εβδομαδιαία πάρτι, τα εσωτερικά γυμναστήρια. Στην πραγματικότητα όμως, ο ισχυρότερος δείκτης εργασιακής δέσμευσης είναι η ευεξία - και η ευεξία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την οργανωσιακή κουλτούρα.
Οι εργαζόμενοι αισθάνονται πραγματικά καλά και αποδίδουν ακόμη καλύτερα στις υγιείς κουλτούρες. Για να τις χτίσουμε, χρειάζεται συνειδητή αξιολόγηση του πώς γίνονται τα πράγματα στην καθημερινότητα και επένδυση στην ψυχολογική ασφάλεια των ομάδων.
Έρευνα του University of Michigan καταλήγει στις παρακάτω βασικές αρχές για τη δημιουργία μιας θετικής εργασιακής κουλτούρας:
Πραγματικό ενδιαφέρον και φροντίδα για τους συνεργάτες ως ανθρώπους
Παροχή υποστήριξης και ενσυναίσθησης, ιδίως στις δυσκολίες
Συγχώρεση των λαθών και αντιμετώπισή τους ως καταλύτες βελτίωσης
Έμπνευση των συναδέλφων και των ομάδων μας
Έμφαση στην αξία της προσωπικής συνεισφοράς στο συλλογικό αποτέλεσμα
Σχέσεις που στηρίζονται σε σεβασμό, εμπιστοσύνη, ευγνωμοσύνη, ακεραιότητα
Ο ρόλος των leaders και managers στην κουλτούρα
Ο Adam Grant, καθηγητής οργανωσιακής ψυχολογίας στο Wharton School of the University of Pennsylvania, αναφέρει στο βιβλίο του Give and Take ότι η καλοσύνη και η γενναιοδωρία των ηγετών αποτελούν ισχυρές ενδείξεις ομαδικής και οργανωσιακής απόδοσης.
Όλοι μας γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι το παράδειγμα των managers στο χώρο εργασίας, καθώς είναι αυτό που θέτει το ρυθμό όλης της ομάδας και αποδεικνύει στην πράξη το πώς γίνονται τα πράγματα. Αυτό συμβαίνει με δύο τρόπους: τον τρόπο που οι managers αλληλεπιδρούν με την ομάδα και τις συμπεριφορές που επιτρέπουν μεταξύ των μελών της.
Συμβουλές προς managers για μια υγιή κουλτούρα
Σύμφωνα με επιστήμονες και ερευνητές Ηγεσίας & Διοίκησης, ορισμένα πρακτικά βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν οι managers, ώστε να εδραιώσουν μια υγιή κουλτούρα και να ενισχύσουν την ευεξία των ομάδων που ηγούνται, είναι:
Καλλιέργεια κοινωνικής σχέσης
Η συμβουλή αυτή δεν αφορά τη δημιουργία φιλικών σχέσεων εκτός του χώρου εργασίας μέσα από συναδελφικές εξόδους, αλλά την ποιοτική και ουσιαστική σύνδεση των συνεργατών εντός του εργασιακού περιβάλλοντος.
Έμπρακτη ενσυναίσθηση
Το ενδιαφέρον, η κατανόηση και η συμπόνια αποτελούν βασικές πηγές ψυχολογικής ασφάλειας στην εργασία και σχετίζονται άμεσα με τα επίπεδα ανθεκτικότητας των ατόμων και των ομάδων.
Αυθεντική προσπάθεια για βοήθεια
Όταν οι ηγέτες επιδεικνύουν όχι απλά δικαιοσύνη αλλά και αυτοθυσία, οι έρευνες δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι με τη σειρά τους, εμπνέονται και επιδεικνύουν μεγαλύτερη δέσμευση κι επιθυμία βοήθειας προς τους συναδέλφους τους.
Ενθάρρυνση συζητήσεων και επικοινωνία προβληματισμών
Οι υπεύθυνοι ομάδων που είναι συμπεριληπτικοί και δημιουργούν ένα κλίμα εμπιστοσύνης, επιτρέπουν στους εργαζόμενους να εκφράσουν τις ανησυχίες τους και να ζητήσουν βοήθεια χωρίς φόβο αρνητικών συνεπειών. Έτσι, συμβάλλουν στη δημιουργία μιας κουλτούρας μάθησης, διαρκούς εξέλιξης και καινοτομίας, η οποία επιδρά θετικά στην παραγωγικότητα, την απόδοση και τα συνολικά επιχειρησιακά αποτελέσματα.
Mindfulness, wellbeing και εταιρική κουλτούρα
Όπως φανερώνουν όσα είδαμε μέχρι στιγμής, το wellbeing στην εργασία δεν έχει αντίκρισμα ως μία ετήσια κοινωνική δράση. Αυτό που κατανοούν οι υγιείς και βιώσιμοι οργανισμοί είναι ότι αποτελεί βασική επένδυση στα επιχειρησιακά αποτελέσματα και το μέλλον τους, καθώς δεν είναι μεμονωμένο αλλά αλληλένδετο με την εταιρική κουλτούρα.
Το mindfulness εξ ορισμού είναι μια πρακτική που καλλιεργεί και ενισχύει την ευεξία. Μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα ευεξίας που βασίζονται στην επίγνωση και την ενσυνειδητότητα, για στελέχη αλλά και ολόκληρες εταιρείες, αναπτύσσονται δεξιότητες όπως η διαχείριση του άγχους, η ενσυναίσθηση, η διαχείριση του χρόνου και η αύξηση της συγκέντρωσης, καθώς και η συνειδητή επικοινωνία και ακρόαση.
Η εργασία του μέλλοντος είναι πολύ πιο κοντά από όσο μπορούμε να φανταστούμε. Ας αρχίσουμε λοιπόν από τώρα να σχεδιάζουμε και να ενισχύουμε μια κουλτούρα που έχει στο επίκεντρο τους ανθρώπους. Έτσι, οι ίδιοι άνθρωποι θα είναι πλήρως εξοπλισμένοι και περισσότεροι δεσμευμένοι να φέρουν τα αποτελέσματα που εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα των επιχειρησιακών σχεδίων.
