Πώς βοηθάει η εστίαση στην αναπνοή στη μείωση του στρες
Μια από τις βασικές ασκήσεις mindfulness περιλαμβάνει την εστίαση στην αίσθηση της αναπνοής μέσα στο σώμα. Κάποιες φορές μπορεί να νιώθουμε δυσκολία ή και δυσφορία κατά τη διάρκεια της πρακτικής, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν είναι βοηθητική. Μάλιστα, ένας από τους λόγους που είναι τόσο βοηθητική είναι ότι κατά ένα μέρος η αναπνοή μας δείχνει τη δυσφορία μας και τους συνήθεις, παγιωμένους τρόπους μέσα από τους οποίους σχετιζόμαστε με τις δυσκολίες στη ζωή μας.
Αντί λοιπόν να ψάξουμε να βρούμε κάποια άλλη, πιο ενδιαφέρουσα πρακτική, μπορούμε να εξερευνήσουμε τα οφέλη της και να εξετάσουμε γιατί είναι η αναπνοή τόσο σημαντικό αντικείμενο διαλογισμού και πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε διάφορα θέματα που μπορεί να προκύψουν μέσα από αυτή την πρακτική.
1. Η αναπνοή δεν προσπαθεί να φτάσει πουθενά
Εισπνοή, εκπνοή. Εισπνοή, εκπνοή. Η αναπνοή δεν προσπαθεί να βελτιωθεί, να γίνει πιο αποτελεσματική, να φτάσει γρήγορα κάπου ή να πετύχει μια ποσόστωση για να κάνει μετά διάλειμμα. Όσο το επιτρέπουμε, η αναπνοή απλά κάνει αυτό που κάνει.
Φυσικά υπάρχει κάτι πολύ ουσιαστικό που συμβαίνει όταν αναπνέουμε - χωρίς αυτό θα πεθαίναμε - αλλά προσπαθώντας να επισπεύσουμε, να πιέσουμε, να σπρώξουμε ή να ελέγξουμε την αναπνοή τελικά εμποδίζουμε τη φυσική της λειτουργία.
Όπως και με την αναπνοή λοιπόν, έτσι και με τη ζωή μας, μπορούμε να μάθουμε πολλά για το φυσικό ρυθμό, τη ροή και την απλότητα με την οποία η αναπνοή συνεχίζει να κάνει αυτό που κάνει, χωρίς πολλές φανφάρες.
2. Η αναπνοή μας μαθαίνει για τη σταθερότητα
Για ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου μας, ο νους περιπλανιέται, αναμασά, αποφεύγει δυσάρεστες εμπειρίες ή αντίθετα, κυνηγά ό,τι μας φέρνει απόλαυση. Εάν δεν εξασκούμαστε στο να βρίσκουμε σταθερότητα, έχουμε την τάση να παρασυρόμαστε από κάθε άνεμο, κάθε αναστάτωση που φέρνει η ζωή.
Όταν εξασκούμαστε να εστιάζουμε απαλά αλλά και σταθερά στην αναπνοή, να επιστρέφουμε ξανά και ξανά, καλλιεργούμε ψυχικό σθένος που μας επιτρέπει να είμαστε παρόντες όταν προκύπτουν δυσκολίες και πειρασμοί στη ζωή μας. Περισπασμοί θα υπάρχουν, αλλά πλέον δεν χανόμαστε, δεν παρασυρόμαστε τόσο εύκολα από αυτούς.
Αυτό είναι ίσως από τα πιο σημαντικά στοιχεία που συμβάλλου στη σωματική και πνευματική μας ευεξία, και η αναπνοή αποτελεί ένα απλό εργαλείο το οποίο είναι πάντα εκεί, πάντα διαθέσιμο για να εξασκηθούμε.
3. Η αναπνοή συμβαίνει στο σώμα
Για όσους από εμάς είμαστε συνηθισμένοι να βιώνουμε τα πάντα μέσα στο κεφάλι μας, η αναπνοή μας προσκαλεί να εστιάσουμε σε ένα χαμηλότερο κέντρο βάρους. Αφήνουμε τη σκέψη για λίγο και εστιάζουμε στις σωματικές αισθήσεις της αναπνοής, στο στήθος, την κοιλιά, την πλάτη, τη μύτη. Νιώθουμε την ποιότητα και την υφή της αναπνοής, τις αισθήσεις που τη συνοδεύουν.
Όταν νιώθουμε την αναπνοή, νιώθουμε την ουσία του να είμαστε ζωντανοί. Και αυτό πολλές φορές είναι ανακουφιστικό, έστω και αν εκείνη την περίοδο περνάμε δύσκολα.
Η σταθερότητα και ησυχία της συνειδητής αναπνοής μας επιτρέπει να μπαίνουμε σε λειτουργία αποκατάστασης, παίρνοντας χρόνο από τους φρενήρεις ρυθμούς της δραστηριότητας και του άγχους με τους οποίους πολλοί από εμάς ζούμε.
Εντάξτε τη θεραπευτική πρακτική mindfulness στη ζωή σας
Ξεκινήστε το πρόγραμμα Mείωσης Άγχους με βάση το Mindfulness που εφαρμόζεται σε νοσοκομεία και πανεπιστήμια παγκοσμίως, για πληθώρα από ιατρικές και ψυχολογικές παθήσεις (κατάθλιψη, άγχος, κρίσεις πανικού, υπέρταση, καρκίνος, αυτοάνοσα, burnout).
4. Τελικά η αναπνοή δεν είναι τόσο βαρετή
Όταν φέρνουμε την προσοχή στην αναπνοή, παρατηρούμε την αναπνοή ή την ιδέα μας για το πώς θα έπρεπε να είναι η αναπνοή; Αυτή η αναπνοή είναι ίδια με την προηγούμενη ή έχει κάποια έστω μικρή διαφορά, στη διάρκεια, την υφή, την ένταση;
Όταν ενδιαφέρομαστε για τις πραγματικές αισθήσεις που συνοδεύουν την αναπνοή, είναι πραγματικά τόσο βαρετή; Δεν είναι εκπληκτικό ότι κρατιόμαστε στη ζωή μέσα από αυτή τη μυστηριώδη διαδικασία της εισπνοής και εκπνοής, την οξυγόνωση και το αίμα που κυλά, φτάνοντας σε κάθε κύτταρο του σώματός μας;
Δεν είναι αξιοθαύμαστο το ότι έχουμε αέρα να αναπνεύσουμε, το ότι έχουμε το σώμα που εισπνέει τον αέρα και το νου που παρατηρεί και έχει επίγνωση όλης αυτής της διαδικασίας;
Κάθε φορά που φέρνουμε την προσοχή μας στη μοναδικότητα της κάθε στιγμής μέσα από την αναπνοή, εκπαιδευόμαστε στο να καλλιεργούμε περιέργεια και ενδιαφέρον για την ίδια μας τη ζωή. Ίσως λοιπόν και άλλες στιγμές που θα χαρακτηρίζαμε βαρετές στη ζωή μας μπορεί να κρύβουν μαργαριτάρια που άλλοτε θα προσπερνούσαμε βιαστικά.
5. Δεν έχουμε έλεγχο της αναπνοής μας
Δεν έχουμε έλεγχο της αναπνοής μας - ή τουλάχιστον όχι και τόσο. Σίγουρα μπορούμε να κρατήσουμε την αναπνοή μας για λίγο και μπορούμε να επιλέξουμε να αναπνεύσουμε πιο γρήγορα ή αργά για λίγη ώρα, αλλά αρκετά σύντομα, οποιαδήποτε προσπάθεια να πιέσουμε την αναπνοή θα δημιουργήσει αντίμετρα μέσα στο ίδιο μας το σώμα.
Την ίδια στιγμή, όταν εξασκούμαστε, μπορούμε να μάθουμε να εναρμονιζόμαστε με την αναπνοή, ακολουθώντας την απαλά με την προσοχή μας, αφήνοντάς τη να ρέει με το δικό της φυσικό βάθος και ρυθμό.
Φαίνεται ότι τα πράγματα είναι καλύτερα όταν συνεργαζόμαστε με την αναπνοή, αντί να αντιστεκόμαστε ή να γραπωνόμαστε από αυτήν. Και αυτό είναι ένα σπουδαίο μάθημα για την υπόλοιπη ζωή μας, πάνω στην οποία έχουμε τελικά μόνο μερικό έλεγχο.
6. Η αναπνοή μας προτρέπει να ξεκουραστούμε και να ανακτήσουμε τις δυνάμεις μας
Όταν οι πρωτόγονοι άνθρωποι αντιμετώπιζαν κίνδυνο από κάποιο αρπακτικό ζώο, ο ρυθμός της αναπνοής αυξανόταν προετοιμάζοντας το σώμα για την αντίδραση επιβίωσης “fight-flight”, δηλαδή πάλη ή φυγή. Αν οι άνθρωποι επεβίωναν της επίθεσης, ακολουθούσε μια περίοδος ξεκούρασης και ανάκτησης δυνάμεων, καθώς ο ρυθμός της αναπνοής έπεφτε και το σώμα επέστρεφε σε ισορροπία.
Στο σύγχρονο κόσμο αντιλαμβανόμαστε τους περισσότερους κινδύνους βιώνοντας ακριβώς τις ίδιες σωματικές αντιδράσεις σαν να είναι απειλές για την επιβίωσή μας, με τη διαφορά όμως αυτές οι απειλές δεν είναι αρπακτικά ζώα που κάποια στιγμή φεύγουν, αλλά χρόνιες και συνεχόμενες πιέσεις – απαιτητική εργασία, χρόνιες ασθένειες, οικονομική αβεβαιότητα, θορυβώδεις πόλεις, δύσκολες σχέσεις.
Έτσι, τα σώματά μας δεν έχουν το χρόνο και την ευκαιρία να επανέλθουν σε ισορροπία μετά το πέρας της απειλής – νιώθουμε ότι βρισκόμαστε συνεχώς σε κίνδυνο.
Η ησυχία και γαλήνη που καλλιεργούμε κατά τη διάρκεια της πρακτικής mindfulness εστιάζοντας στην αναπνοή, μας επιτρέπει να μπούμε σε διαδικασία αποκατάστασης, παίρνοντας χρόνο από τους φρενήρεις ρυθμούς και του άγχους της καθημερινότητάς μας.
Η τακτική εστίαση στην αναπνοή έχει τη δυνατότητα να προστατεύσει το νευρικό μας σύστημα από την υπερφόρτωση και την κατάρρευση.
Μπορείτε να εξασκηθείτε ακούγοντας την παρακάτω ηχογραφημένη άσκηση εστιάζοντας στην αναπνοή. Τι παρατηρήσατε;
Προσαρμογή πρωτότυπου άρθρου “Why mindfulness starts with the breath.”
