Mindful Communication : Πως επικοινωνούμε πιο αποτελεσματικά
Αυτό που εκπέμπουμε στην επικοινωνία μας με άλλους ανθρώπους, θα το εισπράξουμε ως feedback, τουλάχιστον ισόποσα. Το φαινόμενο του μπούμερανγκ δεν κάνει διακρίσεις, καθώς θα επιστρέψει σε μας την αύρα που εκπέμπουμε, είτε αυτή είναι θετική είτε αρνητική.
Η δεξιότητα της επικοινωνίας, αν καλλιεργηθεί με σωστό τρόπο, θα μας βοηθήσει να πετύχουμε σε επαγγελματικό, αλλά και προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, ενώ θα συμβάλλει στην κατανόηση του άλλου και στη μείωση των εντάσεων. Σε διαφορετική περίπτωση, είναι πιθανό να μας κρατήσει πίσω, να διαψεύσει προσδοκίες και να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο μειωμένης αυτοπεποίθησης, συγκρούσεων και εσωστρέφειας.
Η ενσυνειδητότητα, ή mindfulness, έχει τον δικό της κρίσιμο ρόλο στην καλλιέργεια αυτής της δεξιότητας. Η επίγνωση του ποιος είμαι, πώς νιώθω, τι εκπέμπω και με ποιον τρόπο είμαι ενεργά παρών σε μια επαγγελματική, κοινωνική ή προσωπική σχέση, συμβάλλει καθοριστικά στην οικοδόμηση της θετικής εικόνας μιας αυθεντικής προσωπικότητας που θα μου επιστραφεί στον ίδιο βαθμό ή και πολλαπλάσια.
Σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε το πώς η συνειδητή αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους μπορεί να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση. Το mindful communication είναι μια έννοια που θα ήταν χρήσιμο να γίνει κτήμα του καθενός.
Τα σημεία κλειδιά
Καθοριστικά στοιχεία μιας υγιούς επικοινωνίας είναι η προσοχή, η εστίαση και η κατανόηση στη φάση της ακρόασης, η σαφήνεια, η ευγένεια και η αυτοσυγκράτηση στη φάση της ομιλίας.
Έχοντας επίγνωση πως το άτομο που βρίσκεται απέναντί μας έχει κάτι ενδιαφέρον να μας πει, σε μια αλληλεπίδραση μεταξύ ισότιμων αλλά διαφορετικών ανθρώπων, οφείλουμε να διατηρήσουμε μια ισορροπία μεταξύ των δύο παράλληλων ρόλων μας: του ακροατή και του ομιλητή.
Ακούμε τον συνομιλητή μας με προσοχή, κοιτάζοντάς τον στα μάτια, και κατανοούμε όσα μας λέει. Δεν προβάρουμε μέσα μας την ατάκα με την οποία θα τον αντικρούσουμε, δεν προβλέπουμε την επόμενη πρότασή του, δεν διακόπτουμε για να συμπληρώσουμε ή να κρίνουμε, δεν ανυπομονούμε να ολοκληρώσει, δεν συγκρίνουμε σκέψεις και εμπειρίες με άλλους συνομιλητές. Δείχνουμε πως είμαστε παρόντες, με διάφορους τρόπους, από τη στάση του σώματος και την έκφραση του προσώπου μας, μέχρι τις λέξεις ή μικρές φράσεις ανταπόκρισης, που δεν διακόπτουν, αλλά αντίθετα παροτρύνουν τον συνομιλητή να συνεχίσει να διατυπώνει τη σκέψη του σε μια εποικοδομητική συζήτηση.
Απαντάμε στα ερωτήματα με σαφήνεια και ειλικρίνεια, παραμένοντας στο θέμα, ενώ με τον ίδιο τρόπο αναπτύσσουμε τη δική μας επιχειρηματολογία. Σε περίπτωση διαφωνίας, παρουσιάζουμε την εκδοχή μας με σταθερότητα και αυτοέλεγχο, με σεβασμό στη διαφορετική άποψη και με τεκμήρια που υποστηρίζουν την οπτική μας. Παίρνουμε το χρόνο μας για να αναπτύξουμε τη σκέψη μας και προβάλλουμε παραδείγματα, όπου ταιριάζει. Φροντίζουμε να μη χρησιμοποιήσουμε λέξεις που μπορεί να προσβάλλουν τον συνομιλητή, αλλά και να καθιστούμε σαφή την ενόχλησή μας αν το έχει κάνει εκείνος, με τρόπο που θα τον βοηθήσει να ανασκευάσει.
Ο συνδυασμός μιας ενεργητικής ακρόασης και μιας στοχαστικής ομιλίας εμπνέει σεβασμό και εγγυάται την εικόνα μιας ενσυνείδητης επικοινωνίας.
Τι δείχνουν οι μελέτες
Ερευνητές τριών πανεπιστημιακών σχολών και εργαστηρίων ψυχικής υγείας και γνωστικών επιστημών στη Σαγκάη της Κίνας, μελέτησαν την εκπαίδευση στην ενσυνείδητη επικοινωνία και την επίδραση που έχει στη διάθεση των εργαζομένων να συνεργάζονται μεταξύ τους.
Η πρώτη από τις δύο μελέτες αποκάλυψε ισχυρά θετική συσχέτιση του mindful communication με τον συνεργατικό προσανατολισμό, αλλά και αποδοχή του ρόλου ενός μεσολαβητή ρύθμισης συναισθημάτων (αποδοχή, θετική επανεκτίμηση και εκφραστική καταστολή). Η δεύτερη έδειξε πως ο συνεργατικός προσανατολισμός των συμμετεχόντων αυξήθηκε σημαντικά στην ομάδα καθοδήγησης σε σχέση με εκείνους στις δύο ομάδες ελέγχου. Αποτέλεσμα ήταν η βελτίωση των σχέσεων στην εργασία, αλλά και η αύξηση της παραγωγικότητας.
Αμερικανική μελέτη επιστημόνων από 5 πανεπιστήμια έβαλε στο «μικροσκόπιο» τις σχέσεις γονέα-εφήβου, διερευνώντας κατά πόσο η ενσυνειδητότητα μπορεί να βελτιώσει την επικοινωνία τους.
Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι η ενσυνείδητη επικοινωνία μπορεί να μειώσει τις αρνητικές αντιδράσεις των γονέων στις πληροφορίες που λαμβάνουν, να αμβλύνει την αντίληψη των εφήβων για υπερβολικό γονεϊκό έλεγχο και να βελτιώσει συνολικά την συναισθηματική ποιότητα της σχέσης γονέα-εφήβου.
Ακόμη και στην υγεία, η ενσυνειδητότητα μπορεί να μεταβάλλει την επικοινωνία του γιατρού και του νοσηλευτή με τον ασθενή και να οδηγήσει σε μια πιο ρεαλιστική και αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ασθένειας. Eπιστήμονες του Πανεπιστημίου του Cleeveland εξέτασαν τη σχέση κλινικών γιατρών ογκολογίας με τους ογκολογικούς ασθενείς και τις οικογένειές τους. Σύμφωνα με τα ευρήματα, η ενσυνειδητότητα βοηθά τον επαγγελματία υγείας να είναι πλήρως παρών σε αυτό που συμβαίνει τώρα, αποφεύγοντας την απόσπαση της προσοχής από άλλα ζητήματα. Η ενσυνείδητη παρουσία οδηγεί σε ενσυνείδητη επικοινωνία, προσαρμόσιμη στις ανάγκες του ασθενούς και των οικείων φροντιστών του.
9 καλές πρακτικές ενσυνείδητης επικοινωνίας στην εργασία
Παρακάτω συμπυκνώνουμε σε 9 tips ορισμένες βασικές αρχές που θα σας βοηθήσουν να χτίσετε την εικόνα ενός ανθρώπου που ξέρει να ακούει, να σέβεται και να επιχειρηματολογεί, στο πλαίσιο των αρχών του mindful communication.
1. Αφήνουμε στην άκρη την προκατάληψη
Συχνά έχουμε συγκεντρώσει εκ των προτέρων πληροφορίες για το άτομο που πρόκειται να συναντήσουμε. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητικό, ειδικά σε μια επαγγελματική συνάντηση, καθώς μας προφυλάσσει από κακοτοπιές, αλλά μπορεί να κρύβει την παγίδα της προκατάληψης και μιας αμυντικής στάσης, που είναι ενδεχόμενο να αποκαλυφθεί. Προσπαθούμε να καθαρίσουμε το μυαλό μας από αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα πριν από τη συνάντηση, προσερχόμαστε σε αυτή καλοπροαίρετα και με θετική διάθεση.
2. Η γλώσσα του σώματος
Ανάλογα πάντα με την περίσταση, φροντίζουμε ώστε το σώμα, τα χέρια και το πρόσωπό μας να «μιλούν» την κατάλληλη γλώσσα. Στο επαγγελματικό ραντεβού, τα πόδια πατούν σταθερά το πάτωμα, αποφεύγοντας το σταυροπόδι και τις νευρικές κινήσεις. Δεν κουνάμε υπερβολικά τα χέρια, κρατάμε ίσια την πλάτη, ενώ κοιτάμε τον συνομιλητή μας στα μάτια, με μικρά διαλείμματα απόσπασης του βλέμματος. Προσπαθούμε να κρατήσουμε σταθερή τη χροιά της φωνής.
3. Είμαστε προσεκτικοί ακροατές
Ο Steven Covey, Αμερικανός εκπαιδευτικός, συγγραφέας του best seller «Επτά συνήθειες των πραγματικά επιδραστικών ανθρώπων», έλεγε χαρακτηριστικά πως οι «άνθρωποι δεν ακούν με πρόθεση να καταλάβουν, αλλά με πρόθεση να απαντήσουν». Μπορεί να ακούγεται προφανές, αλλά αυτή η συνήθεια δεν μπορεί να κρυφτεί από τον συνομιλητή μας. Στην πραγματικότητα, εκείνος δεν θα εκτιμήσει τόσο την εμπνευσμένη ατάκα που προετοιμάζουμε ως ανταπόκριση την ώρα που μας μιλάει, όσο το ενδιαφέρον που δείχνουμε για αυτά που λέει, την ώρα που αναπτύσσει τα επιχειρήματά του.
4. Παίρνουμε το χρόνο μας
Η παύση μερικών δευτερολέπτων πριν αρχίσουμε να απαντάμε σε μια ερώτηση είναι δυνατό να φέρει μια ανεπαίσθητη αμηχανία στη συνάντηση, αλλά είναι προδήλως προτιμότερη από μια αδέξια απάντηση. Παίρνουμε το χρόνο μας ώστε να σκεφτούμε τις κατάλληλες λέξεις για μια τεκμηριωμένη τοποθέτηση, η οποία θα αντισταθμίσει αμέσως την αμηχανία της παύσης. Παράλληλα, θα εκπέμψει το μήνυμα προς το πρόσωπο που έχουμε απέναντί μας πως το σεβόμαστε, αφιερώνοντας χρόνο για μια προσεκτική απάντηση.
5. Μιλάμε με σαφήνεια
Η τοποθέτησή μας σε μια επαγγελματική σχέση, ή και μια κοινωνική επαφή, πρέπει να είναι σαφής και συγκεκριμένη, εκπέμποντας το μήνυμα της σοβαρότητας και της στιβαρότητας, σε συνδυασμό με την επίγνωση πως δεν διεκδικούμε το αλάθητο. Διατυπώνουμε την άποψή μας με σταθερότητα και σεβασμό, προβάλλουμε θέσεις και διεκδικήσεις και εξωτερικεύουμε στοιχεία της προσωπικότητάς μας. Εκπέμπουμε το προφίλ ενός ανθρώπου με γνώση και γνώμη, χωρίς να υποδυόμαστε ρόλους που δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε.
Φροντίζουμε να τονίσουμε τα στοιχεία συμφωνίας με τον συνομιλητή, πριν αναφερθούμε σε αυτά που προσεγγίζουμε διαφορετικά, υποστηρίζοντας με επιχειρήματα και τεκμήρια τους λόγους διαφωνίας.
6. Προστατευόμαστε από κακοτοπιές – απαντάμε με σύνεση
Αν δεν γνωρίζουμε κάποιον αρκετά, αποφεύγουμε να διατυπώσουμε με απόλυτο τρόπο σκέψεις και απόψεις μας που μπορεί άθελά μας να τον προσβάλλουν, αν αυτές δεν αφορούν τον βασικό κώδικα αξιών μας. Για παράδειγμα, μπορούμε άφοβα να εκφράσουμε την αποστροφή μας απέναντι στην κακοποίηση ζώων, αλλά δεν θα μας βλάψει σε τίποτα αν δεν επικρίνουμε αυστηρά όσους καταναλώνουν κόκκινο κρέας.
Αντιστρέφοντας, αντιδρούμε ψύχραιμα, αλλά και με αποφασιστικότητα, αν βρεθούμε στη θέση του θιγόμενου. Μεταφέρουμε στον συνομιλητή μας πως μπορούμε να κατανοήσουμε την δική του οπτική, αλλά θα προτιμούσαμε να μην είναι τόσο απόλυτοι, διατυπώνοντας με τεκμηριωμένο τρόπο τη δική μας εκδοχή. Η αξιοπρεπής συζήτηση πάνω στη διαφωνία που θα ακολουθήσει είναι προτιμότερη από το να την αποκρύψουμε.
7. Σε περίπτωση προσβολής
Αν έχει ειπωθεί κάτι που μας προσβάλλει προσωπικά, δεν το αφήνουμε να περάσει. Το επικοινωνούμε όμως με τρόπο που θα διατηρήσει το επίπεδο της συζήτησης, θα δώσει στον συνομιλητή μας την ευκαιρία να ανασκευάσει και να λύσει την όποια παρεξήγηση χωρίς να ανέβουν οι τόνοι.
Αντί για το δεύτερο ενικό, που θα επικρίνει τον συνομιλητή για τη διατύπωση μιας φράσης που μας πρόσβαλε, μια καλή πρακτική είναι να προτάξουμε τον πρώτο ενικό που θα περιγράψει τα δικά μας συναισθήματα, ως αποτέλεσμα.
Για παράδειγμα, μπορούμε να πούμε «αισθάνομαι προσβεβλημένος από αυτό που άκουσα», αντί να πούμε «αυτό που είπες με θίγει προσωπικά»
Σε κάθε περίπτωση, προσπαθούμε να μην εξωτερικεύσουμε τον θυμό μας, έχοντας επίγνωση πως είναι κάτι προσωρινό. Η εστίαση στην αναπνοή μπορεί να βοηθήσει.
8. Μπαίνουμε στα «παπούτσια» του άλλου
Προσπαθούμε να καταλάβουμε τον τρόπο σκέψης του συνομιλητή μας και δοκιμάζουμε να προσεγγίσουμε τα πράγματα από τη δική του οπτική. Αξιολογώντας πάντα τις καταστάσεις και τις ειδικές συνθήκες κάθε περίστασης, εξετάζουμε τη δυνατότητα να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να ακούσουμε με κατανόηση την ένθερμη στάση του απέναντι σε ζητήματα που εμείς αντιμετωπίζουμε με διαφορετικό τρόπο. Στο βαθμό που αυτό δεν θα επηρεάσει την έκβαση της συνάντησης, μπορούμε να προσπεράσουμε την όποια διαφωνία μας.
9. Δεν κάνουμε υποθέσεις
Αν δεν είμαστε βέβαιοι για την ερμηνεία όσων ακούμε, αποφεύγουμε να την υποθέσουμε, ειδικά όταν οι διαφορετικές εκδοχές μπορεί να μας εκθέσουν. Αντί να δώσουμε τη δική μας ερμηνεία, προτιμούμε να ζητήσουμε διευκρινίσεις για κάτι που δεν είμαστε σίγουροι, δίνοντας στον ίδιο την ευθύνη της ερμηνείας.
Πώς μπορείτε να βοηθείτε
Η εξάσκηση του μυ της προσοχής και η εκπαίδευσή του ώστε να εστιάζει στο παρόν, χωρίς να κρίνει και να επικρίνει, έχει αποδεδειγμένα θετική επίδραση στη βελτίωση της εικόνας και της επικοινωνίας προς τους άλλους.
Σας προτείνουμε να ενημερωθείτε για το mindfulness και τις αρχές του, μέσα από την μοναδική στην Ελλάδα επιστημονικά τεκμηριωμένη πλατφόρμα και την σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων μας. Επικοινωνήστε μαζί μας για να συζητήσουμε τον τρόπο με τον οποίο μπορείτε να βοηθηθείτε.
